Bits en bytes

Bit is een één of een nul

Een computer kan alleen maar nullen en enen optellen...

Een computer is een maf ding. Hij lijkt super-slim, maar eigenlijk kan hij alleen maar enen en nullen optellen. Maar als een computer alleen maar enen en nullen kan optellen... hoe kan hij dan tekst, plaatjes, filmpjes en spelletjes op je beeldscherm laten zien? Het lijkt ingewikkeld. Maar eigenlijk is het best makkelijk. Heb je wel eens je zaklantaarn gebruikt om iemand een boodschap te sturen? Je maakt korte en lange lichtflitsjes. Morse-code heet dat. Bijvoorbeeld: ëën korte en daarna ëën lange flits is een A. Eën lange flits en daarna drie korte betekent B. Zo heeft elke letter van het Morse-alfabet een code. Eigenlijk stuur je iemand dus codes van lichtflitsjes.

Nou, dat is ongeveer hetzelfde als wat in de computer gebeurt. Computertaal zit vol enen en nullen. Met 1-0-codes kan hij alles onthouden: letters, getallen, kleuren, vormen, noem maar op. De letter A heeft bijvoorbeeld de code 0-1-0-0-0-0-0-1. En de letter B onthoudt de computer met de code 0-1-0-0-0-0-1-0. Als jij dus een leuk filmpje op je computer bekijkt, dan is de computer als een gek enen en nullen aan het bekijken!

Bits en bytes

Als je iets over computers leest, kom je vaak woorden als bits, bytes en mega-bytes tegen. Maar wat zijn dat eigenlijk? In het brein van de computer zitten alleen maar enen en nullen. Elk nulletje of eentje heet: bit. De letter A onthoudt de computer met 0-1-0-0-0-0-0-1. Tel de enen en nullen maar na... dat zijn dus acht bits!

De computer gebruikt heel veel codes van acht bits. Elke letter uit het alfabet heeft bijvoorbeeld een code van acht bits. Voor die codes van acht bits hebben ze een apart woord bedacht: een byte. Eën byte is dus hetzelfde als acht bits!

Maar een byte is eigenlijk maar heel weinig. Je kunt er wel een letter mee opslaan, maar meer ook niet. Als je een plaatje opslaat, of een spelletje, dan heb je wel duizenden bytes nodig! Daarom is het ook niet handig om met bytes te rekenen... dat worden zulke grote getallen! Dat rekenen gaat beter met kilo-Bytes. Kilo betekent: duizend. Vergelijk het maar met een kilometer: 1000 meter = 1 kilometer. Zo werkt het ook met bytes. Alleen zijn de getallen iets anders: 1 kilo-Byte = 1024 bytes. Rekenen met 1024 is voor computers makkelijker dan met 1000. Want 1024 is precies 2x2x2x2x2x2x2x2x2x2. Trouwens, de meeste mensen zeggen nooit kilo-Byte. Ze korten het af tot kB (je zegt: kaabee). Zeggen ze: Nou, dat plaatje was wel 100 kB! dan bedoelen ze dus honderd kilo-Bytes.

En dan is er de Mega-Byte. Die ken je vast wel: de MB. 1 Mega-Byte = 1024 kilo-Bytes.

Tegenwoordig is er ook de GB: de Giga-Byte. En je raadt het al... 1 Giga-Byte = 1024 Mega-Bytes.

Als je nu een nieuwe computer zou kopen, dan zit er bijvoorbeeld 10 Giga-Bytes in. Dat betekent dat deze computer ruimte heeft om 10 Giga-Bytes te onthouden. Je kunt ook zeggen: die computer heeft 10 Giga-bytes op zijn harde schijf. Zullen we eens uitrekenen hoeveel eentjes en nulletjes dat zijn? Okë, daar gaan we:

Eerst gaan we omrekenen van GB naar MB. Daarvoor moet je het aantal GBs keer 1024 doen:

10 GB = 10240 MB

Dan rekenen we de MBs om naar kBs... daarvoor doe je het aantal MBs weer keer 1024:

10240 MB = 10485760 kB

Nu gaan we van kBs naar bytes... weer keer 1024! (saai hë?)

10485760 kB = 10737418240 bytes

Ten slotte moeten we van bytes naar bits. Er zitten 8 bits in een byte, dus we vermenigvuldigen met 8:

10737418240 bytes = 85899345920 bits

Op een harde schijf van 10 GB kunnen dus 85899345920 eentjes en nulletjes worden opgeslagen! Vijfentachtig miljard achthonderdnegenennegentig miljoen driehonderdvijfenveertigduizend negenhonderdtwintig enen en nullen. Ongelofelijk veel...

En tegenwoordig is 1,2,3 of zelfs meer Terrabyte heel gewoon. Een Terrabyte staat voor 1024 GB, dus reken maar uit!