Wat is de BIOS?

BIOS staat voor Basic Input Output System en is het stuurprogramma van het moederbord. De BIOS stuurt de gehele computer. Het controlleerd bijvoorbeeld het werkgeheugen op fouten en vraagt bij het opstarten alle aangesloten apparaten op. In een BIOS kunnen per menu instellingen bekeken en veranderd worden, om bijvoorbeeld de performance van de computer te verbeteren. De modernere BIOS kan bij veroudering per diskette ge-update worden (Flashing).

CMOS

CMOS staat voor Complementary Metal Oxide Semiconductor. Hier worden de belangrijkste gegevens van de BIOS in opgeslagen. De CMOS wordt door een batterij gevoed zodat ook bij het uitschakelen van de pc de gegevens bewaard blijven.

Wat voert de BIOS uit?

POST

Elke BIOS voert bij het opstarten van de computer een POST-routine uit (Power-On Self-Test) om de status van de hardware te controleren. Hij test de ROM programmas, systeemgeheugen, processor (CPU), 128 bytes van de CMOS instellingen, aanwezigheid van andere ROM-chips (op o.a. de videokaart). Na alle testen zal de routine op de harde schijf aangeroepen waarmee het besturingssysteem geladen kan worden. Uiteraard pas nadat alle testen succesvol zijn afgesloten.

Setup

Door middel van de CMOS-setuproutine kan de gebruiker een aantal opties aangeven waarmee de computer op moet starten. Enkele opties zoals:

Bootsequence (de volgorde waarin apparaten opgestart kunnen worden als andere falen)
Tijd
Numlock-status aan/uit bij opstarten
Handmatige grootte van de harde schijf opgeven
Vastzetten van IRQ's aan bepaalde kaarten

De CMOS-setuproutine slaat zijn gegevens op in een RAM-chip die zijn gegevens zou verliezen bij het afsluiten van de computer. Op dat probleem op te vangen heeft (bijna) elke computer een batterij aan boord (meestal een knoopcel).

Systeemdiensten (System Services)

Na het testen van de belangrijkste componenten volgt het opvangen van alle hardware. De BIOS-functies staan namelijk tussen de hardware en het besturingssysteem in. Deze staat hier als agent te fungeren en controleert op fouten. Indien een fout optreedt m.b.t. de hardware zal er een fout gegenereerd worden en doorgegeven aan het besturingssysteem.

Overige

ESCD

ESCD staat voor Extended System Configuration Data (ESCD) en is een zeer belangrijk onderdeel wat bij de BIOS hoort. De functie is namelijk het onderzoeken van wijzigingen in de hardwareconfiguratie en tevens het opslaan van deze instellingen. Hierdoor kan de computer sneller opstarten (zonder steeds alle hardware te moeten detecteren) en tevens kunnen de geheugentoewijzigingen hetzelfde blijven. Het is theoretisch mogelijk dat de BIOS-routines bij 1 configuratie meerdere indelingen genereren, waardoor het systeem vreemde kuren zal gaan tonen.

Door deze instellingen op te slaan en bij de volgende start te vergelijken, kunnen we steeds dezelfde geheugentoewijzingen maken (IRQ, DMA etc).

Zo leest o.a. Microsoft Windows de ESCD uit om wijzigingen te ontdekken, waardoor ook besturingssystemen een extra winst kunnen halen in de opstarttijd.

De informatie die door de ESCD-routines worden ingewonnen worden opgeslagen bij de overige instellingen van de CMOS.

Gigabyte DualBIOS

DualBIOS van Gigabyte is een techniek waarbij een reserve-BIOS aanwezig is. Deze tweede chip biedt extra hulp indien de eerste chip faalt.

Indien de eerste chip niet goed werkt (door het werk van een virus of mislukte flashpoging), dan zal de tweede chip 'actief' worden en het systeem opstarten. Logischerwijze kan de eerste chip dan opnieuw geflashed worden.

Als u uw computer aanzet, is het geheugen leeg en kan de computer niets uit zichzelf doen. Om de boel op gang te helpen moet er software aanwezig zijn die bepaalt wat er moet gebeuren. Deze software is eigenlijk een mini-besturingssysteem en heet BIOS; dit staat voor Basic Input Output System en is opgeslagen in een geheugenchip.

Het bijzondere van deze geheugenchip is dat informatie ook behouden blijft als de computer uitstaat. Daarom wordt zo'n type chip ook wel ROM (Read Only Memory) genoemd. Vaak zijn deze chips van het type CMOS, dat uit een bepaald type transistor bestaat. We zullen hier verder niet dieper op ingaan; de reden dat we het noemen is dat u in het BIOSsetup-programma vaak CMOS setup ziet staan, dat u zou kunnen verwarren met het BIOS. Als uw computer uitstaat worden de instellingen in de CMOS-chip vastgehouden door een batterijtje in uw moederbord. Dit batterijtje wordt bij de nieuwere computers opgeladen als de computer aanstaat, bij de wat oudere computers zal het batterijtje na een aantal jaren vervangen moeten worden. De huidige generatie computers bezit een flash BIOS Ofwel een BIOS die software matig te programmeren is. Dit type BIOS is opgeslagen in een Electrically Erasable and Programmable ROM (EEPROM): een chip die u elektronisch kunt wissen en weer opnieuw kunt programmeren. Er zijn in uw computer meerdere BIOSsen beschikbaar. Zo is er een toetsenbord BIOS, een video BIOS en een systeem BIOS die elk hun eigen functie hebben. Het systeem BIOS zullen we hier behandelen. Dit BIOS bevat informatie die nodig is om de computer aan te sturen zonder programma's van een magnetische schijf te lezen. U kunt het BIOS binnengaan door tijdens het starten van de computer even de toets-combinatie te drukken die aangegeven staat op het scherm. Vaak zal dit iets zijn als CTRL-ESC, ESC, Fl of DEL. Wat u nu te zien krijgt is het BIOS-setup-utility, waarmee u veranderingen in het BIOS kunt maken.

BIOS opties

Er is een aantal fabrikanten dat zich heeft gespecialiseerd in het maken van BIOSsen. Meestal heeft zo'n fabrikant een standaard-versie die op maat wordt gemaakt voor een moederbord. In het BIOS zitten vaak veel instelmogelijkheden, waardoor de gemiddelde gebruiker door de bomen het bos niet meer ziet. Aangezien er enorm veel verschillende BlOSsen zijn, beperken we ons tot één van de meest gebruikte, een Award BIOS. Deze zit onder andere op een Abit LX6 Pil moederbord. Hier en daar kunnen de namen wat verschillen van uw eigen BIOS, maar dat hoeft niet te betekenen dat u de bewuste optie niet in uw BIOS setup assortiment heeft. Een beetje goochelen met de Engelse taal doet vaak wonderen.

Award Master Passwords

Als je het password bent vergeten van het Award-bios, komen de volgende master-passwords je misschien van pas.

alfarome, aLLy, award_sw, biostar, efmukl, HLT, lkwpeter,j262, SER, SKY_FOX en 589589

De kans bestaat dat deze passwords op de nieuwere biossen niet meer werken, omdat Award het een en ander veranderd heeft.